donderdag 30 augustus 2012

De Slag om Arnhem
Maar dan die van 1813...

Enkele dagen geleden las ik in de Gelderlander dat Gerben Karssenberg, gemeenteraadslid voor het CDA, 'de eerste Slag om Arnhem' volgend jaar wil herdenken. Op 30 november 1813 versloegen de Pruisen na onder meer felle gevechten in Arnhem de legers van Napoleon. Arnhem en Nederland waren bevrijd van de Fransen. Karssenberg pleit voor gemeentelijke steun voor een 'bevrijdingsfeest', waarvoor het Arnhems Historisch Genootschap Prodesse Conamur al ideeën heeft. In 1913 blijkt de slag ook al in Arnhem herdacht te zijn. Ik had er nog nooit van gehoord. Bellen met de heer Karssenberg, dus.

He? De Slag om Arnhem speelde zich toch in 1944 af om de oude brug?
 Ja. Klopt. Maar in 1813 was er ook al een slag in Arnhem.

















Waarom wilt u deze slag herdenken? Karssenberg: "Omdat het een belangrijk moment is geweest in de historie van Arnhem. De Franse bezetters verloren hier een beslissende strijd. Het CDA heeft al sinds enige maanden het idee om iets met deze slag te doen. De slag vond plaats op de plek waar nu de Blauwe Golven liggen. Vanuit het historisch belang van die slag heb ik de gemeente gevraagd om een eenmalige activiteit, zoals het uitgeven van een boek of het maken van een documentaire, financieel te ondersteunen. Ik zou het ook toejuichen als volgend jaar een eenmalige tentoonstelling in Arnhem hierover wordt gemaakt."
En een monument? Karssenberg: "Zou kunnen. Als politicus ondersteun ik ideeën, de uitvoering laat ik over aan anderen. Leden van Prodesse Conamur hebben een hele lijst met plannen opgesteld. Een blijvend herkenningspunt ergens bij de Blauwe Golven zou interessant kunnen zijn. Ook voor toeristen."

Uit reacties op sites blijkt dat sommige Arnhemmers het onverantwoord vinden om in deze economisch slechte tijden hieraan geld uit te geven. Wat vindt u? Karssenberg: "Daar heb ik begrip voor, maar het gaat niet om een ton, hoor. Het gaat om 5000 euro. Dat vind ik verantwoord. Nog één ding: ik noem het niet de eerste 'Slag om Arnhem' om verwarring te voorkomen met dé Slag om Arnhem. Dat is en blijft die van september '44. Daarom spreek ik over 'bevrijdingsfeest'."

Bergstraat, vlak bij het Centraal Station.
Hier vochten de Pruisen tegen de Fransen, in 1813.
De Blauwe Golven, iets ten zuiden van de Bergstraat.












René Vossebeld, secretaris van Prodesse Conamur, bevestigt dat er veel plannen zijn. "Een boekje staat op onze wensenlijst, maar ook een documentaire voor jongeren. Daaraan willen we de subsidie van 5000 euro besteden."
Hij beaamt dat de slag zich heeft afgespeeld rond het gebied van de Bergstraat. "Vergis je niet, er waren weliswaar in heel Nederland schermutselingen, maar alleen in Arnhem is zwaar gevochten, met ongeveer 2500 gesneuvelden. De Franse bezetters werden verjaagd. Toch heeft die Franse bezetting ook het nodige opgeleverd: het metrisch stelsel werd ingevoerd, er is infrastructuur aangelegd en er zijn belangrijke instituten opgericht. Het land heeft zich daardoor kunnen ontwikkelen."
Vossebeld onderzoekt de mogelijkheden om een gedenkteken op te richten. "We proberen daar subsidie voor te krijgen bij grote bedrijven die iets met Arnhem hebben, zoals Arcadis en BASF, maar ook bij Rabobank. Wij denken aan iets met een monumentale uitstraling waarop een tekst staat die uitlegt wat hier op 30 november 1813 is gebeurd."

Ik ben benieuwd wat er volgend jaar gaat gebeuren!

zondag 26 augustus 2012

Ondertussen in Arnhem...


Ik ben helemaal geen vakantiefreak maar mijn vrouw en ik kozen de mooiste dagen van het jaar uit om effe uit te waaien op het allermooiste Waddeneiland: Ameland.
's Ochtends vroeg zwemmen in zee - dat was lang geleden - en opwarmen onder een al bloedhete zon. Kalmpjes ontbijten en laat verder de stralende dag maar komen.
Het is even wennen, maar uiteindelijk geef ik me over aan die cocoon van strand, zee en vooral veel zon.


Net op Ameland: tas in het zand smijten, broekspijpen oprollen
en met de witte poten de zee in. 

















Ondertussen gebeuren in Arnhem de normale dingen die altijd gebeuren.
Een persfotograaf wordt belaagd door jongeren, op een afdeling van Rijnstate is de ziekenhuisbacterie MRSA gevonden. Er is de rechtszaak tegen de 15-jarige verdachte van die vreselijke 'Facebook-moord', er wordt een stripboekenserie aangekondigd over de Slag om Arnhem, de politie vindt in een kelderbox 600 hennepplanten en een agente heeft iemand na een akkefietje een hartaanval en de dood toegewenst, waarna ze moet erkennen dat ze over de schreef is gegaan.
Arnhemse en ex-minister Jacqueline Cramer was burgerlijk ongehoorzaam en fietste door het wandelgebied van de binnenstad om de eis dat er weer gefietst mag worden aan de randen van de binnenstad kracht bij te zetten, en De Zondagkrant Arnhem wordt De Weekkrant Arnhem.


Een 40-jarige Arnhemmer heeft in het politiebureau aan de Beekstraat een deur in elkaar getrapt, de SP startte in Arnhem haar campagne voor de verkiezingen. Het Arnhems Notarishuis veilt een staand horloge uit 1770, destijds gemaakt in Arnhem door Dirk Schoonman, die behoorde tot de top van de Nederlandse klokkenmakers. We prijzen tegenwoordig de stad aan met de slogan Made in [Arnhem], maar vroeger konden we er dus ook wat van. En o ja, er woedde een felle discussie over de lelijkheid van het Gele Rijdersplein.

Back in Arnhem. Rijnkade en Nieuwe Brug: mooi!






















En dan kom je de stad weer in, met zon en zee nog in het hoofd. Langzaam verdrijft het stadse lawaai het meeuwengekrijs dat nog even in de oren blijft hangen.
Het ontheemde gevoel verdwijnt snel nadat we op het binnenterras van Bosporus overheerlijk Turks hebben gegeten - zoals gewoonlijk -, en door de stad terug naar huis kuieren. Als dan ook nog een maatje belt met de mededeling dat ons Teetje Janssen dit weekend definitief ook weer ons Ernum is binnengewandeld, grijnst Arnhem mij weer vrolijk tegemoet.

dinsdag 7 augustus 2012


Eerste Nederlandse atletiekmedaille ever...
uit Arnhem, natuurlijk


Willem van Rekum, Anton en Willem van Loon, Henk Janssen, Wim Bekkers, Rinus van Rekum, Sijtse Jansma en Jan Hengeveld. Acht namen. Zegt 't je iets? Nee?
Mij zei het ook niets, totdat ik erachter kwam dat het acht Arnhemmers waren die tijdens de Olympische Spelen in Antwerpen in 1920 zich wezenloos trokken aan een touw. En mooi wel de allereerste atletiekmedaille voor Nederland wonnen.


Politiesportvereniging Amsterdam verpletterd
Hoe moet dat zijn gegaan? Besloten deze acht sterke Arnhemmers die worstelden bij krachtsportvereniging Achilles om serieus aan de Nederlandse voorwedstrijd voor het Olympische onderdeel touwtrekken mee te doen? Was 't een grap? Een weddenschap? Die voorwedstrijd was in Utrecht, mei 1920. En ze wonnen alles, verpletterden onder meer de politiesportvereniging Amsterdam.
Enkele maanden later reisden ze af naar Antwerpen. Niks geen voorbereiding van vier jaar met allerlei coaches, zoals tegenwoordig. Hadden ze verwachtingen? Ik denk het eigenlijk wel, na de overwinningen in Utrecht.


Italiaanse jankers
Dat is dan wel even slikken als je in de eerste ronde direct acht Italianen aan de andere kant van het touw ziet die gezamenlijk zo'n 200 kilo zwaarder zijn. Maar in twee beurten wonnen ze. Volgens Wikipedia wierpen de Italianen zich na het verlies snikkend op de grond. Rare jongens.... Onze jongens zullen wel gegrinnikt hebben, of zoiets.
Daarna tegen acht Engelse Bobbies. Samen maar liefst 300 kilo zwaarder. Zo'n 40 kilo per persoon! Dat was te veel van het goede. In de strijd om zilver en brons trokken onze acht de Belgen omver. Zilver dus. De eerste Nederlandse atletiekmedaille, want touwtrekken was destijds ingedeeld bij atletiek. Hebben ze 't daarna goed gevierd in Antwerpen? Onbekend. 


Petjes in de lucht
Met zo'n medaille om je nek is het natuurlijk leuk thuiskomen! Ineens ben je een bekende Arnhemmer. Toen de krachtpatsers uitstapten uit de stoomtrein, volgde in het station dan ook de onvermijdelijke toespraak van de burgemeester. Daarna begon het volksfeest: toegejuicht worden door duizenden Arnhemmers tijdens een rijtoer door de stad. Dat is even andere koek.
Ik zie in gedachte die huldiging voor me in van die oude, onrustige zwart-witbeelden. Daar zit je dan, in een paardenkar. Blaaskapel ervoor. Langs de weg mannen in zwarte pakken die hun hoed of pet van 'jolijt' de lucht in gooien, vrouwen die klappen, kinderen die juichen. Hier en daar een bekende.
Ik had er op die avond in 1920 wel tussen gestaan. En had ook mijn petje hoog de lucht in gegooid.


Wie weet meer?
Hoeveel Arnhemmers weten hier eigenlijk van? Is er ergens in Arnhem een herinnering te vinden aan deze helden? Ik denk het niet... Daar zijn wij Arnhemmers dan weer niet zo goed in. Als iemand meer weet over die Olympische avonturen: reageer even! Ik wil er graag meer over weten.

Meer lezen over Rinus van Rekum en zijn mannen? Kijk op www.sportgeschiedenis.nl , zoek op 'touwtrekken'.